Hepimizin çok sevdiği, en sık kullandığı, hoşumuza giden; görünce içimizin açıldığı veya bizi rahatsız eden renkler vardır. Renklerin hissettirdikleri kişiden kişiye, hatıralara, yaşanan olaylardan kalan izlere göre farklılaşsa da temelde renklerin kendi özelliklerinin bizde oluşturduğu bazı etkileri vardır.

Renklerin iç mekâna etkisi

Hangi renk nasıl hissettirir, evlerimizde hangi renkleri nerelerde kullanalım, iç mekanda renk kullanmanın çeşitli yolları nelerdir? Gelin beraber inceleyelim.

Renkler, kullanıldıkları mekandaki hacimleri ve donatıları olduklarından daha hafif/ağır, büyük/küçük, geniş/dar gösterme özelliklerine sahiptir. Bu yüzden istediğimiz etkiyi yakalamak için doğru ve uygun renk seçimleri yapabilmeliyiz. Şimdi öncelikle sıcak ve soğuk renklerin etkilerine ve kullanım şekline bakalım.

Sıcak-Soğuk Renkleri tanıyalım

Sıcak renkler, ateş rengi oldukları için bu şekilde adlandırılmıştır. Mavi, yeşil, mor renkleri de suyu çağrıştırdıkları için soğuk etkilere sahiptir ve böyle adlandırılır.

“Sıcak ve soğuk renk kavramları bazen kullanıldığı yere göre farklı anlamlara gelebilir. Örneğin; sıcak mavi dendiğinde, mavinin içinde biraz kırmızı rengin olduğu yani mora doğru çekilen bir mavi olduğu anlaşılır. Ya da soğuk yeşil, bu da maviye daha yakın bir yeşil anlamına gelir. Nötr renkler için de bu durum geçerlidir. Örneğin; sıcak gri denmesi, grinin içinde biraz kırmızı ya da turuncunun olduğu anlamına gelir. Soğuk gri ise gri renge mavinin ya da yeşilin katılmış olduğu anlamındadır.”

Nedim ALİCİ, 2019.

Renklerin özelliklerinden ve birbirleriyle olan etkileşimlerinden dolayı mekanda renkleri dengeli kullanmak gerekir.

Sıcak Renklerin Etkileri

Siyah-beyaz bir mekanda kırmızının ne kadar dikkat çektiğini görüyoruz.

“Sıcak renkler dalga boyu yüksek ve bu yüzden aktif renklerdir, soğuk renklerden daha çabuk algılanırlar. İnsan psikolojisi üzerinde hareketlilik, neşe, canlılık duygusu yaratırlar. Fiziksel gücü, dinamizmi ve enerjiyi arttırır, metabolizmayı hızlandırırlar.”

Başak ÖZER, 2005.

Sıcak renkler özellikle canlı sarı ve kırmızı tonları, enerji verir, adı gibi içinizi ısıtır. Bu yüzden yatak odanızda veya dinlenme yerinizde çok fazla canlı ve sıcak renk kullanmamanız iyi olacaktır. Sıcak ve soğuk renklerin pastel tonlarını, dengeleyerek beraber kullanabilirsiniz.

Çalışma odanızda veya hobi alanınızda sıcak renklerden oluşan detaylar kullanmak sizi motive edebilir. Sıcak renkler, soğuk renklere göre daha güvende hissettirir. Ayrıca ortamın ısısını olduğundan fazla algılamaya sebep olur. Yapılan bazı araştırmalar, aynı sıcaklığa sahip, farklı renklerde boyanan odalardan, sıcak renk boyalı odanın daha yüksek derece algılandığını göstermiştir.

Kullanılan sarı mobilya, mekanda hem dikkat çekiyor hem de beyazlığı kırarak mekana sıcaklık katıyor.

Sıcak renkler daha yakın algılanır. Bu sebeple, mekana girdiğinizde görülen karşı duvarı sıcak renge boyamak, o duvarı daha yakındaymış gibi hissettirir ve odayı küçültmüş olur. Fakat daha soğuk ve açık renge boyamak duvarı uzakmış gibi algılatır ve mekanı ferahlatır.

İki odanın karşılaştırmasına bakalım. Sizce hangi oda daha geniş görünüyor?

Soğuk Renklerin Etkileri

Mekana soğuk bir renk olan mavi hakim fakat zemindeki sarı ile dengelenmiş.

“Soğuk renklerde geriye çekilme, uzaklaşma etkisi bulunur. Dalga boyu düşük olan renkler olmalarından kaynaklı pasif durumdadırlar. Sakinlik, rahatlık hissi uyandırır ve dinlendirici etki verirler. Huzur, düzen, güven, sorumluluk, üretkenlik, barış, ferahlık, özgürlük gibi duygular çağrıştırırlar.”

Başak ÖZER, 2005

Gri, son zamanlarda çok tercih edilen renklerden. Fakat grinin özellikle soğuk tonları evinizin sıcaklığını alabilir. Eğer odanızda ağırlıklı olarak soğuk renk kullandıysanız, küçük detaylarda sıcak tonlar bu soğukluğu kıracaktır.

Grinin hakim olduğu odada kullanılan sarı-turuncu aksesuarlar, mekanı yumuşatmış.

Doğadan da bildiğimiz üzere yeşil bize huzur verir, dinginleştirir, rahatlatır. Evinizde bitki ve mavi-yeşil tonları kullanmanız odanızı dinginleştirecektir. Çok bitkiye sahipseniz ve hepsi bir alanda toplandıysa, arka fonda yumuşak bir turuncu, somon veya pembenin pastel tonları bitkilerinize çok yakışacaktır.

Küçük mekanlarda renk kullanımı nasıl olmalı?

Koyu renkler, mekanı olduğundan küçük ve dar gösterir. Bu sebeple özellikle tavanı alçak odalarda koyu renk kullanımını orantılı yapmak gerekir. Beyaz renk kullanmak mekanı ferahlatır fakat geniş alanlarda sadece beyaz kullanmak, göz kamaştırır ve mekanı çok soğuk algılatır.

Ev hissini yakalamak istiyorsak mekanı beyaza yakın açık renklerle ferahlatırken, pastel renklerle de destekleyebiliriz. Küçük mekanlarda dikkat etmemiz gereken en önemli noktalardan biri, fazla renk kullanmadan bütünlüğü korumaya çalışmaktır.

Ev girişlerinde açık renk kullanın

Özellikle küçük ev girişlerinde açık renk kullanmak önemli çünkü ferahlığı ilk algıladığımız yer burasıdır. Zeminde ise açık renk kullanmak mekanı oldukça ferahlatır fakat duvar renginden daha açık renkli bir zemin, emniyetsizlik hissi oluşturabilir.

Mobilyalar ile renk kullanımı

• Halınız ile zemin renginin mümkün olduğunca yakın olması mekanı daha ferah algılatır.
• Duvarlarınız ve mobilyalarınız tek renk ise sadece aksesuarla odanıza renk katabilirsiniz.
• Odanın çeşitli yerlerine birçok renk kullanmak odanızı olduğundan dağınık gösterebilir. Bu sebeple, renk çeşitliliğini en aza indirmek için renk eşlemeleri yapabilirsiniz. Koltuk ve kırlentleri; duvar ve perdeleri; duvar ve kapıları aynı tonlarda kullanabilirsiniz. Böylece karmaşa ortadan kalkar.
• Duvar renginiz ile perdelerinizi mümkün olduğunca yakın tonlarda seçin. Böylece odaya gelen ışık daha iyi algılanır. Aksi halde perdeniz mekanın bütünlüğünü bölebilir.
• Odanızda dikkat çekmek istediğiniz bir alan varsa sadece orada cesur renkler kullanın, geriye kalan kısımlarda renk kullanımını daha açık ve sade tercih edin.
• Mobilyalarınız desenli ise, duvarınızda o desen içinden bir renk tonu seçip kullanmanız bütünlüğü sağlayacaktır.
• Yatağınızın başına renk uygulayarak, yatak başlığının görevini sağlayabilirsiniz.

Renk ile mekan tanımlama

Renk kullanımının aslında çok işlevsel ve kurtarıcı bir yolundan bahsedelim. Renkler ile belli bir alanı tanımlayabilir miyiz? Ek bir malzeme kullanmadan, sadece seçeceğimiz bir renk ile, evinizde belirtmek veya ayırmak istediğimiz bir bölgeyi boyayabilirsiniz. Tabi boyarken o alanın amacına ve mekanın durumuna göre farklı geometrik şekiller tercih edeceğiz.

Burada askılığı tanımlamak için uygulanan boyama, aslında kapı girişini de vurgulamış.
Oturma odamızda kitap okuduğumuz bir köşeyi özel hale getirmek, evdeki bireylerin çalışma alanlarını ayırmak, yemek ile oturma alanını ayırmak, uyku ile çalışma alanını ayırmak, çocuk odalarında oyun ve uyku alanlarını ayırmak gibi işlevlerim yanında; dikkat çekmesini istediğimiz bir objeye gözleri yöneltmek, duvarda sergilediğimiz bir nesneye fon oluşturmak için de bu yöntemi kullanabilirsiniz.

• 

• 

Yatma alanı siyaha boyanarak oturma alanından ayrılmış.

Sınır Çizmek

Odanız çok geniş fakat dağınık görünüyor olabilir. Bir odayı birden çok görev için kullanıyor olabilirsiniz. Açık mutfak kullanıyor olabilirsiniz. Odanın fazlaca işleve sahip olması bazen kafa karıştırıcı olabilir. Her ne kadar her şey yerli yerinde olsa da, birbirinden farklı donatılara sahip alanlar, aynı mekanda bulunduğundan karmaşık bir görüntü oluşturabilir. Peki ne yapalım?

Aynı oda içinde farklı işleve sahip bu alanlar arası sınır oluşturmak renkler ile çok kolay. Çünkü renkler sadece yüzeyde olsa da etkisi 3 boyutlu algılanacaktır. Renkten renge geçiş, özellikle açık-koyu renkler arasında geçiş insana duraklama hissi verir. Daha önce, küçük alanlarda bölünmeyi aza indirip, rengi tek ve temiz tutmak mekanı bütün olarak algılamamıza sebep olur demiştik. Burada o bütünlüğü renk ile keserek, mekanlarınızı tanımlamış oluyorsunuz. Göz, koyduğunuz renge kadar kesintisiz gelip orada duracak ve “farklı bir alana geçiyorum” diyecektir.

Mutfak ve oturma alanı aynı mekanda bulunsa bile mutfağın farklı renge hakim olması, bu kısmı tamamen ayrı bir mekan olarak tanımlamış.

Odanızın tavanı yüksekse, odada eşyanız azsa veya odaya tek renk hakimse, boşluk hissini kırmak ve daha sıcak hissetmek için yatay olarak yerden yaklaşık 100-120 cm yüksekliğe kadar boyayabilirsiniz. Bu görüntü odanızın havasını değiştirecektir.

Bu yazıda renk kullanımı ile ilgili bazı noktalara değindim. Tabi ki herkesin kendini iyi ve kötü hissettiği renklerin farklı olabileceğini unutmamak gerek. Bunun yanı sıra, renk kavramı çok geniş bir konudur ve birçok alt başlığı vardır. Farklı renk kullanımlarını görmek ve evinize yakışan uygulamalar yapmak için evin tüm elemanlarını bütüncül düşünmek gerekir.

Diğer öneri yazılarında görüşmek üzere, hepinize renkli günler…