Çanakkale Destanı’nın 106. yıl dönümü bugün. Türk ordusu Çanakkale Cephesi’nde destansı bir mücadele vermiştir. Çanakkale şehitlerini anmak ve onları hatırlatan şiirlerden bir kesit sunmak istedik.

Tarihi Gelibolu Yarımadası’nda “Dur Yolcu” şiiri karşılar bizleri. Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın/ Bu toprak, bir devrin battığı yerdir./Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın/Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Eceabat ilçesine bağlı Kilitbahir köyünde dağın yamacında yer alan ‘bu yazı, Değirmen Burnu Tabyasındaki Çanakkaleli Asteğmen Seyran Çebi tarafından 29 Ekim 1960 yılında yaptırılmıştır.

Dur Yolcu

Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın

Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.

Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın

Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda

Gördüğün bu tümsek Anadolu’nda,

İstiklal uğrunda, namus yolunda

Can veren Mehmed’in yattığı yerdir.

Bu tümsek, koparken büyük zelzele,

Son vatan parçası geçerken ele,

Mehmed’in düşmanı boğduğu sele

Mübarek kanını kattığı yerdir.

Düşün ki, haşrolan kan, kemik, etin

Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin

Bir harbin sonunda bütün milletin

Hürriyet zevkini tattığı yerdir.

Necmettin Halil Onan, Çakıl Taşları Şiir Kitabı, Bir Yolcuya şiiri

Çanakkale Destanı’nın 106. yıl dönümü bugün. Kahraman Türk ordusu Çanakkale Cephesi’nde destansı bir mücadele vermiştir. Yaşları daha 15 olan, onbeşli ya da onbeşliler olarak da anılan bu gençler vatan toprağını korumak için sevdiklerini arkada bırakmıştır. Havada mermilerin çarpıştığı o şiddetli savaşta 250 binin üzerinde askerimiz şehit olmuştur.

Hey Onbeşli

Hey onbeşli onbeşli/Tokat yolları taşlı/Hey onbeşli onbeşli/Tokat yolları taşlı
Onbeşliler geliyor/Yârimin gözü yaşlı

Tokat’ta yerel olarak yayımlanan “İlk Çaba” dergisinin 1968 tarihli 14. sayısına göre türkünün öyküsü şöyledir: “Osmanlı İmparatorluğunun 5-6 cephede savaşması ve çok şehit verilmesi sebebiyle 1315 doğumluların askere alınmaktadır ve Tokat’ta yaşayan Hediye adlı bir kızın 1315 doğumlu olan nişanlısı da askere alınır. Türkü, bu heyecanla yakılmış ve halk ağzında bestelenerek bugüne kadar söylenegelmiştir.”

Şarkının sözlerindeki “onbeşli” vurgusu I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Cephesi’ne giden ve halk arasında “Onbeşliler” diye bilinen 1315 doğumlu (1898-1899 yıllarında doğmuş) çocuklar için yazılmış ağıt olduğu sanılmaktadır.

Çanakkale Türküsü

Çanakkale içinde aynalı çarşı

Ana ben gidiyom düşmana karşı, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde bir ağaç selvi

Kimimiz nişanlı, kimimiz evli, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde bir kırık testi

Analar babalar ümidi kesti, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale üstünü duman bürüdü

On üçüncü fırka harbe yürüdü, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale elinde toplar kuruldu

Vay bizim uşaklar orda vuruldu, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale köprüsü dardır geçilmez

Al kan olmuş suları bir tas içilmez, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale’den çıktım yan basa basa

Ciğerlerim çürüdü kan kusa kusa, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale’den çıktım başım selamet

Anafarta’ya varmadan koptu kıyamet, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde vurdular beni

Ölmeden mezara koydular beni, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde sıra söğütler

Altında yatıyor aslan yiğitler, off, gençliğim eyvah

Çanakkale Şehitler Abidesi’nin yapımında emeği geçenler

Akademisyen Gökhan Bayram, usta sanatçı Zeki Müren’in Çanakkale Şehitler Abidesi için yaptıklarını şöyle anlattı: Çanakkale Şehitler Abidesi’nin 1958’de inşaatı parasızlık nedeniyle yarım kalmıştı. Zeki Müren konserlerini hemen yarıda kesti. Önce gazinolardan para toplanmaya başladı. Türkiye’de abide için konserler vermeye başladı. Şehir şehir şarkı söyledi ve oradan gelen parayı, abidenin yapımının tamamlanması için Çanakkale’ye gönderdi.

Kaynak: Yeniçağ