Yunanca kökenli bir kelime olan disleksi; bireylerin normal ya da üstün zekâlı olmasına rağmen okuma, yazma, akıl yürütme, dinleme ve konuşma becerilerinde problemler yaşamasına sebep olan özel öğrenim bozukluğuna verilen addır.

Aynı zamanda özel öğrenme güçlüğü olarak bilinen disleksi, kişilerin ilkokul çağlarında daha belirgin halde karşılaştıkları bir problemdir. Bu bireyler ortalama ve ortalamanın üstünde bir zekâya sahiptir. Bu sebeple üstün zekâ konusu içinde de yer alan bir durumdur.

Disleksik bireylerin aslında öğrenme kapasiteleri olmasına rağmen kendilerine uygun öğrenme yollarına ulaşamadıkları için okuma, yazma, heceleme, imla, bilgileri işleme, konuşma dili, yazı dili, düşünme becerileri ve matematikle ilgili sorunları vardır. Disleksik bireylerin bunları öğrenebilmesi için genellikle özel eğitime ihtiyaçları vardır.
Disleksik çocuklarda öğrenme güçlüğü, dil bozuklukları, akademik başarısızlık, zayıf sosyal beceriler, genelleme problemleri, dikkat bozukluğu, hiperaktivite, algı , motor ve genel koordinasyon problemleri yaşanabilir.

Amerikan Psikiyatri Birliğinin (APA 2001) tanımına göre özel öğrenme güçlüğü, zekâsı normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, standart testlere göre, yaş, zekâ düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, matematik ve yazılı anlatım düzeyinin beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur.

Öğrenme güçlüğü

Disgrafi (yazılı anlatım bozukluğu); Kötü ve yavaş yazma, bakarak yazmakta güçlük çekme.

Diskalkuli (matematik bozukluğu ); Sayı saymakta sorunlar yaşama, rakamları yanlış okuma, matematik işlemlerini hatırlamada ve yapmakla güçlük çekme, birçok işlem hatası yapma.

Hiperaktivite ve Dikkat Bozukluğu; Dikkatsizlik, dikkati bir noktada toplayamama, dürtüsellik (dikkat ile ilişkili).

Hiperaktivite Dispraksia (motor beceri bozukluğu ); Beden hareketlerini planlarken ve koordine ederken güçlük çekme, sesleri çıkarmak için gerekli yüz kaslarını koordine etmede güçlük çekme.

İdari Fonksiyonlar / Düzenleme Becerileri; Kâğıtları kaybetme, zayıf zaman kavramı ödevleri unutma, dağınık masa.

Okul Döneminde Disleksi Belirtileri

• Bazı harfleri ters yazabilirler. (b\d\p\u\n)
• Hecelerin yerlerinde hatalar yapabilirler.
• Yavaş yazarlar.
• Birbirine yakın kelimeleri ayırmakta zorlanırlar.
• Harf sıralarını karıştırabilirler. Harflerin hareket ettiğini söyleyebilirler.
• Alfabe, sayılar, günler vs. sıralı listelerde zorlanabilirler.
• Okuma hızları yavaştır.
• Açık uçlu sorularda zorlanırlar.
• Planlama da güçlük çekerler.
• Ezbere dayalı bir öğrenme yaparlar.
• Yeni ortamlara uyumda zorlanırlar.
• Motor beceriler geç gelişir, kalem tutma gecikir veya bozuktur.
• Dün-bugün, önce- sonra gibi kavramları karıştırabilirler. (Fidancı, 2011)

Disleksili bir çocuğun hikayesini anlatan Her Çocuk Özeldir filmini izleyebilir, diğer yazılarıma bu linkten ulaşabilirsiniz.