İnsanlar için her mevsim farklı güzelliklere ve farklı heyecanlara gebedir. Kiminin her mevsimi bahar tadında iken kiminin buz gibi kara kış, kiminin ise içleri ısıtan; güneşi kucakladığımız yaz aylarıdır. Toprağa gizlenen tohumların açığa çıkmasıdır mevsim.

Mevsimler; Dünya’nın eksen eğikliğinin etkisiyle beraber, Güneş çevresindeki yıllık hareketi sonucu Dünya üzerinde yaşanan birbirinden farklı, ortalama hava durumu koşullarına verilen isimdir.

İlkbahar – yaz, sonbahar – kış dört ayrı mevsim, dört ayrı etki. İnsanlarda çeşitli heyecan veren duygular uyandıran mevsimler peki bitkilerde nasıl bir etki bırakıyor? Onlarda ki mevsim değişimleri nasıl oluyor gelin birlikte inceleyelim.

Cemreler, ilkbaharı müjdeler

İlkbaharın gelişini ifade eden cemrelerin önce havaya sonra suya en sonunda da toprağa düşmesiyle sıcaklıklar yavaş yavaş toprağın sinesini ısıtmaya başlar, tabii bu sıcaklığı kucaklayan toprak kendisine kök salmış bitkileri besinleri ile doyurur da doyurur.

Uyku hormonları uyanışa geçer bitkiler günbegün canlanmaya yeşermeye kendisini göstermeye başlar. Gövdeden baş gösteren sürgünler sürgünlerden selam veren yapraklar ve nihayetinde çeşit çeşit çiçekler ile parkları bahçeleri süslemeye evlerimizi rengarenk yapmaya gelirler.

Otsu odunsu kısacası gövdeli bitkilerimizin sağlıklı bireyler olması ve gelişimlerinin zamanında kendisini gösterebilmesi için öncelikle toprağımızda dikkat etmeliyiz toprağımızı bu mevsimde havalandırmalı hayvan gübresi ile besin değerlerini arttırmalıyız.

Toprağımız ne kadar besin maddesi bakımından ne kadar güçlü olursa bitki materyallerimizde son derece sağlıklı gelişim göstereceklerdir. İlkbahar mevsiminde mutlaka gövdeli bitkilerimizin budama işlemlerini gerçekleştirmekteyiz zamanında ve doğru bir budama yaptığımızda bitkilerimiz daha verimli ve kuvvetli olacaklardır.

Kış mevsiminde bitki besin maddelerince fakirleşen toprağımız ne uyanışa geçen bitkilerin gübre isteğini önem vermeliyiz özellikle çiçekli bitkilerimiz de çiçek miktarını arttırıcı yönde kuvvetli etki eden fosfor besini ( gübresi ) başta olmak üzere gübreleme ve olası zararlılara hastalıklara karşı ilaçlama işlemlerini yapmamız gerekmektedir.

Bunun yanı sıra soğanlı bitkilerimizi de yaz aylarında görmek istiyorsak dikimleri bu mevsimde tamamlanmalıdır. Ayrıca hayatımızdaki ve toprağımızdaki ayrık otlarında, ilkbaharda temizliğine dikkat etsek ve kontrolün sağlasak hiç de fena olmaz 🙂 ilkbaharı güzel bir bakım ve temizlik ile geçirdikten sonra gönül rahatlığıyla yaza girebiliriz diye düşünüyorum.

Yaz, suyun kıymetini hatırlatır

Güneşin ev sahibi olduğu mevsimdir yaz. Her canlının farklı farklı istekleri ihtiyaçlara gebe olduğu mevsimdir. Ama bir ortak yön var ki bu da tüm canlıların ihtiyacı olan “su” insanların, hayvanların, bitkilerin, toprağın kısacası canlı-cansız her şeyin ihtiyacıdır su.

Hele de yağmura kara hasret kaldığımız şu kurak geçen yıllarımızın kavurucu yaz aylarının sorunudur su. Bilinçli bilinçsiz doğayı tahrip etmemizin, doğal yaşanabilir alanları yok ettiğimizin, nerede toprak parçası görsek toprağı işleyip verimli hale getirmeye çalışacağımıza beton bloklar dikmemizin sonucudur susuzluk. İnsanlara düşen görevi yazmakla bitiremeyiz lakin önemli olan zaten yazmakla birlikte uygulamak da gerekir.

Biz konumuza geçelim yaz mevsiminin bitkilerin üzerindeki etkileri gelecek olursak canlılığın devam ettiği mevsimdir. Yeşilin her tonunu görebildiğimiz birçok çiçekli bitkilere ev sahipliği yaptığı çevremizi renk cümbüşüne çeviren mevsimdir yaz. Gözümüzü gönlümüzü doyuran, görselliği ile 7’den 70’e sevda olan mevsim.

Doğal döngülerin oluştuğu dengelerin oturmaya başladığı yaz aylarında uzun ve çok sıcak günleri yaşarız. Hemen hemen hiç yağış göremediğimiz yaz aylarında toprakta kurumaya ve çatlamaya başlar. Bünyesindeki bitkilerde bu durumdan nasibini alır. Her bitkinin kendine özgü istekleri vardır elbet bunların başında su ve ışık istekleri gelmektedir.

Çeşitli sulama yöntemleri var ama günümüz koşullarını da göz önüne alarak özellikle salma sulama yerine damlama sulama yöntemine geçerek doğru ve yeterli bir sulama ile bitkilerimize önemli ölçüde fayda sağlamış oluruz. Böylelikle de su kullanımımızı da kontrol altına almış oluruz.

Işık isteklerine gelecek olursak; ekim ve dikim işlemlerinin ilk başında bu konuya dikkat etmeliyiz Bitkilerin Işık isteklerini gözeterek konumlandırmalıyız. Gölge ve yarı gölge seven bir bitki direkt güneşe maruz bıraktığımızda bitkilerde kurumaya yani ölmelerine sebebiyet vermektedir.

Aynı şekilde güneşi seven bir ağacı çalıyı otsu bitkiyi nemli ve gölgeli bir alanda bırakırsak yaz mevsiminde beklediğimiz gelişimi göremeyiz, göremeyeceğimiz gibi bitkin kaybına neden olabiliriz. Bitkiler özellikle gövdeli ( odunsu ) bitkiler ister yapraklı ister ibreli olsun bulundukları mekanda klimatik etkiye sahiptirler.

Güneş ışınlarını absorbe eden asfalt, beton bloklar ( yapılar ) ve benzeri maddeler daha fazla sıcaklığı hissetmemize sebebiyet verirken, bitkiler bu rahatsız edici sıcaklığı fark edilir derecede değiştirmektedir.

Örneğin ağaçlandırılmış bir yol ile hiç ağaç bulunmayan bir yolda hissedilir derecede sıcaklık farkı bulunmaktadır. Bizler bitkilere daha iyi baktıkça özen gösterdikçe onlarda kat ve kat fazlasıyla bize fayda sağlayacaklardır. Diyorum ve hüzün mevsimi olan sonbahara geçiyorum.

Sonbahar, görsel bir şölen sunar

Yaprağın tutunduğu daldan ayrılmasıdır sonbahar. Yazın şahit olduğumuz yeşilin her tonu artık yerini sarıya, turuncuya, kırmızıya ve kahverengine bırakmaya başlar. Bu renk değişimi, bitkide bulunan klorofil seviyesi azalmaya başlayıp, ksantofil pigmentlerin çoğalmasıyla ortaya çıkmaktadır.

Sonbaharda her dem yeşil yapraklı ve ibreli ağaçlarımız hariç diğer tüm geniş yapraklı ağaçlar, ağaççıklar, çalılar mevsim sıcaklığına ve nemine bağlı olarak yavaş yavaş çıplak kalmaya başlarlar. Bitkilerin görüne kısmı uykuya geçerken, kökler bitkinin zedelenmiş zarar görmüş hastalanmış kısımlarını onarmaya çalışır.

Dökülen yapraklar ise toprakta bir üst örtü oluşturur ve zamanla gübreye dönüşür. Bu mevsimde meyve ağaçlarının budanması yapılmalıdır. Çiçekleri dökülen soğanlı bitkilerin topraktan çıkarılarak bir sonraki yıl için uygun şartlarda saklanmalıdır.

Kış için gübreleme, zararlılar için de ilaçlama yapmalıyız. Saksıda yahut açık köklü fidanlarımızı sonbaharda toprağa dikmeliyiz ki toprağa tutunabilmesi ve su ihtiyacını doğrudan doğadan alabilmesini sağlayabilelim. Sonbahar temizliğimizi de yaptıktan sonra bitkilerimizi kışa hazırlamış bulunmaktayız.

Kış, çiçekli bitki ve böceklerin uykusudur

Bu mevsimde bitkilerimize zarar verebilecek sert rüzgarların olabileceğinden gövdeli bitkilerimize herekleme ( en az iki ideal olan üç kazıkla gövde çevresinin bağlanması ) işlemini yapmayı ihmal etmemeliyiz.

Kış mevsiminde sulamaya ihtiyacımız normal hava koşullarında, yaz mevsimindeki gibi gerekmemektedir. Fakat mevsim koşullarına göre hava hayli sıcak ve bitki doğal şartlarla su ihtiyacını karşılayamayacak durumdaysa kontrollü olarak bitkinin su ihtiyacını gidermeliyiz.

Kış aylarında çiçekli bitkiler ve böcekler uykuda olduğu için gübreleme ve ilaçlama yapmak doğru olmayacaktır. Tabi bir de kışın budama da yapılmamalıdır.

Son olarak da şunu söylemek istiyorum; Doğal yaşamımıza büyük oranda faydası olan bitkilerimize oksijen depolarımıza, mevsim koşullarından çok beşeri faktörler olumsuz yönde etki etmektedir. Bizler geleceğimize, bizlere nefes olan bitkilerimize sahip çıkar özenle onların yaşam alanlarını korursak bu kendi faydamıza olacaktır.

Geçen haftaki Doğal yaşama yolculuk: Uzungöl başlıklı yazımı kaçıranlar üzerindeki linkten ulaşabilirler.

Sevgilerimle…