Asıl adı Carlo Lorenzini olan, daha sonra annesinin doğduğu yeri kendine takma ad yaparak Carlo Collodi olarak tanınan İtalyan gazeteci ve yazarın en önemli eseridir Pinokyo (özgün adıyla Le Avventure Di Pinocchio). Çocuk klasikleri arasında en çok duyduğumuz kitaplardan biridir. Gerçek bir çocuğa dönüşmek isteyen ve yalan söyledikçe burnu uzayan tahtadan bir kuklanın hikâyesi diye biliriz ama bundan çok daha fazlasıdır o. Bir çocuk kitabı olarak yazılsa da büyüklere de çok şey anlatır.

Geppetto Usta ve Pinokyo

Hepimiz çocukluğumuzda Pinokyo’yu okumuşuzdur, okumadıysak bile çizgi filmini, sinema filmini, tiyatrosunu izlemişizdir ya da en azından bilgi sahibiyizdir. Detaylarını hatırlamasak da Pinokyo, yalan söyleyince burnu uzayan kukladır bizim için. Yaşlı marangoz Geppetto ustanın bir odun parçasından yaptığı ve kendi oğlu olarak kabul ettiği kukla… Yaramaz, çalışmayı sevmeyen, rahatına düşkün, verdiği sözleri unutan, büyüklerinin dediklerine kulak asmayan Pinokyo, bu umursamazlığının cezasını çeker ve maceradan maceraya sürüklenir.

Her ne kadar biz Pinokyo’yu yalan söyledikçe burnu uzayan kukla olarak bilsek de aslında kitap boyunca bir kaç yerde burnu uzar. Çoğu yerde de sözünün eri bir kukladır ama haylaz olunca başı dertten kurtulmaz bir türlü. Ona öğüt veren bir çok karakter vardır eserde. Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla misali yazar, Pinokyo özelinde tüm çocuklara ve büyüklere mesajlar verir. Eğlenceli, komik bir eser gibi dursa da bir yönüyle hüzünlüdür, toplumsal eleştirileri ve öngörüleri de vardır.

Çocukça bir eser ve hayranları

Gazetecilikten çocuk edebiyatına yönelen yazar Carlo Collodi’nin Pinokyo’yu ite kaka yazdığı söylenir. Aslında hikâye bir gazetede yayımlanır ve Collodi yayıncısına ‘Sana çocukça bir şey gönderiyorum. Ne yaparsan yap ama yayımlayacaksan da devam etmem için iyi para vermen gerekir’ der. Görünen o ki yayıncısı iyi bir para vermiştir ve Collodi çocukça dediği eserine devam etmiştir.

Öyle de güzel bir ilgiyle karşılaşmıştır ki bir sürü çocuk Pinokyo hayranı olmuştur. Hatta yazar Pinokyo’nun katiller tarafından yakalanıp ağaca asılmasından sonra (kitabın ortalarına denk gelen bir bölüm) son nefesini verdiğini yazarak kitabı bitirir ama Pinokyo’nun fanları böylesi bir sonu kabul etmezler. Çocukların protestoları işe yarar ve kitap bir süre daha devam eder. Böylece Pinokyo’nun akıbeti de değiştirilir.

Evet Pinokyo bir çocuk kitabı olarak yazılmıştır ve günümüzde çocuk kitabı olarak adlandırılmaktadır fakat içeriğindeki bazı şiddet içeren anlatımlar ya da çocukların zihinsel gelişimine kötü etki edebilecek tasvirler sebebiyle orijinal tam metnini 12 yaş üstü çocukların okuması daha isabetli olabilir. Daha küçük çocuklar için nispeten yumuşatılmış ve sadeleştirilmiş çocuk kategorisindeki çevirilerini tercih etmek daha uygun olacaktır.

Yetişkinlerin de ‘Ben nasılsa biliyorum Pinokyo’yu’ demeden özellikle Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarından çıkan ve İtalyanca orijinal metnine sadık kalınarak Egemen Berköz tarafından çevirisi yapılan Pinokyo kitabını daha alıcı gözle okumalarını tavsiye ederim.

Keyifli okumalar!

Sitedeki diğer film ve kitap incelemelerime buradan ulaşabilirsiniz.