Doğadan gün geçtikçe uzaklaşan ve kopan çocukların doğayı kavramak ve doğa koruma bilincini zihinlerinde canlandırmak ve anlamlandırmak oldukça zordur.

Günlerini evde ve kapalı mekanlarda geçiren çocuklar vakitlerinin çoğunu çağımızın getirdiği modern teknoloji olarak adlandırdığımız bilgisayar, tablet ve telefonlarla geçirmektedir. Çocukların sadece görsel ve işitsel algılarına hitap eden teknolojik aletler onların bedensel gelişimlerini olumsuz etkilemektedir.

Bildiğimiz gibi insan sadece beyinden ibaret değildir fiziksel gelişimimiz de oldukça önemlidir. Çocukların doğayı tanıması, çevreye duyarlılık kazanması, çevre bilincini kazanması gerekir. Yapılan araştırmalarda doğada vakit geçiren ve farklı aktivitelerde bulunan çocukların gelişimlerinde inanılmaz derecede olumlu farklar olduğu görülmektedir.

Doğada vakit geçirmenin çocuklara faydaları

• Gözlem yetenekleri gelişir, böylece analiz ve sentez yapmayı öğrenir.
• Hayvan, çevre ve doğa sorunlarına karşı daha duyarlı olur
• Etkinliklere katılarak, kendi yaş grubundan çocuklarla bir araya gelen çocuklar, sosyal becerilerini de geliştirme imkanı bulur.
• İstedikleri gibi hareket etme imkanı sağlar, Özgüven gelişimini pekiştirir.
• Açık havada deneyimleyerek öğrenen çocukların konsantrasyon süreleri uzar ve hafıza performansları artar.
• Koşma, tırmanma ve atlama gibi hareket gerektiren oyunlar sayesinde denge, hacim ve ağırlık gibi kavramları doğal şekilde öğrenir.
• Cambridge Üniversitesi’nde yapılan araştırmalarda, açık havada vakit geçiren çocukların gözlüklere olan ihtiyaçlarının azaldığını göstermektedir.

Çocuklarda çevre bilinci oluşturma

Burada en büyük görev anne ve babalara düşüyor. Çocuklar rol model aldıkları anne ve babalarının yaptıkları davranışları dikkatlice gözlemler ve pek çoğunu da taklit ederler. Yani onları doğayı korumanın önemi konusunda uyarmaktansa çevreye değer veren, bunu her daim gösteren anne babalar olmak çocuklar üzerinde çok daha etkilidir. Ebeveynler çevre bilinciyle yaptığı her hareketi çocuğuna açıklamalıdır. Örneğin; eğer naylon poşet kullanmıyorsanız bunun nedenlerini, çevreyi korumanın önemi üzerine vurgu yaparak açıklayabilirsiniz. Çocukların dünyaya karşı olan merak ve keşfetme duygusuna destek olmalısınız. Çocuğunuzun dünyayla ilgili sorularına cevap vererek gerektiğinde birlikte araştırmalar yaparak doğayı keşfedebilirsiniz Çocuklar bu çalışmalarla doğaya karşı olumlu bir tavır edinir.

Günümüzde artarak devam eden çevre sorunlarını durdurmak için çevre bilinci yüksek çocuklar yetiştirmenin yolu çevre eğitiminden geçer, çevre eğitiminin en etkili yolu da çocuğun doğada bulunmasıdır.

Doğada aktivite önerileri

• Birlikte yürüyüşe çıkabilirsiniz, sırt çantalarınızı hazırlayıp doğa yürüyüşüne çıkın. Rotanıza göre yolda rastladıklarınızla ilgili doğaya dair mevsimle, doğanın gelişim süreci, bitkiler ve hayvanlar ile alakalı sohbet edin.
• Farklı dokular ve hisler için doğadan farklı ürünleri toplayarak inceleyebilirsiniz. Çocukların çiçeklere daha dikkatli bakması, kuşları dinlemesi, nemli toprağı koklaması, yapraklara ve ağaçların gövdesine dokunarak, yumuşak ve sert dokuları hissetmesine izin verin.
• Yaprak toplayabilirsiniz, topladığınız yaprakların hangi ağaçlara ait olduklarını bulmaya çalışarak öğrenmeyi oyun haline getirin.
• Kozalak, çalı, çırpı, meşe palamudu veya benzer ağaç meyvelerini toplayabilirsiniz. Topladıklarınızı renkli boyalarla boyayarak farklı etkinlikler (yapraklardan çerçeve süsleme gibi) yapın.
• Bir ağacın altında kitap okuyabilirsiniz, defter ve boyama kalemlerini yanınıza alın bir ağacın altında ya da çimlerin üzerinde resimler yapın. Doğayı birlikte resmedin.
• Çimenlerin üzerine uzanarak hayal edin, hayali karakterler yaratın, bu karakterler üzerine hikayeler kurgulayın.
• Mini piknik düzenleyebilirsiniz, evde birlikte hazırladığınız yiyecekleri açık havada birlikte tüketin.
• Kamp yapabilirsiniz, anne baba tüm ailenin bir araya gelerek yapabileceği mini bir kamp etkinliği ilerisi için unutulmayacak bir anı oluşturulabilir.
• Bir dürbün alıp etrafı gözlemleyebilirsiniz, doğadaki detayları keşfedin.
• Ata binebilirsiniz, daha önce hiç ata binmeseniz bile aynı anda çocuğunuzla birlikte ders alabilirsiniz.
• Balık tutun, bulunduğunuz şehirde bir deniz ya da göl kenarına giderek balık tutarken çocuğunuzla sohbet edebilirsiniz.
• Yakartop, futbol, voleybol oynayabilirsiniz. Yanınıza aldığınız bir topla birden fazla oyun oynayarak spor becerisini geliştirin.
• Çocuğunuz için bir doğa keşif çantası hazırlayın. İçinde; büyüteç, kazı aletleri (çocuklar için olanlar), toplanacak yaprak, ağaç dalı parçalarını koyacağınız poşet, bulduklarınızı not edeceğiniz bir defter ( okuma yazma bilmeyen çocuklar için siz not alabilirsiniz).

Doğayı deneylerle öğrenmeye 3 örnek

1.Deney: Toprakta ve suda havanın varlığının farkına varabilme
Bu deney için yarım bardak su ve bir avuç toprak hazırlayınız. Suyun içine toprağı atınız. Toprağı atmanızla beraber bir miktar gaz çıkışı görmüş olmanız gerekir. Toprağın içindeki hava, bitkilerin büyümesi ve toprakta yaşayan diğer canlıların solunumu yönünden önemlidir. Suyun içinde de hava vardır. Bunu anlamak için şöyle bir deney yapabiliriz. Bir bardağı yarısına kadar soğuk su ile doldurup su bardağını odanın bir kıyısında iki üç saat bırakalım. Bardağın iç yüzünde hava kabarcıkları toplandığını görürüz. Bu hava kabarcıkları suyun içindeki hava kabarcıklarıdır.

2.Deney: Çimlenmenin oluşumunu gözlemleme

Üç cam kavanoz alınır. Üçüne de fasulye taneleri ekilir. Birinci kavanoz güneş gören bir yere konur ve sulanır. İkinci kavanoz güneş gören bir yere konur fakat su verilmez. Üçüncü kavanoz ise karanlık bir yere konur ve su verilir. Kısa bir süre içinde deneyin sonucu alınarak gözlem sonuçlarını çocuğunuzla tartışın.

3.Deney: Çiçek renklendirme deneyi

Bu deneyi gerçekleştirmek için su, 2 adet su bardağı, kırmızı ve mavi renkte mürekkep ve bir adet beyaz renkli çiçeğe ihtiyacınız var. Bardaklara su koyun ve birini mavi, diğerini ise kırmızı mürekkeple renklendirin. Sonra beyaz renkteki çiçeğin sapını ortadan ikiye kesin. Sapın bir ucunu kırmızı, diğerini ise mavi renkteki suya daldırın. Bir günün ardından çiçeğin yarısı mavi, diğer yarısı ise kırmızı olacaktır. Çocuklar bardaktaki suları içmemeleri gerektiği konusunda uyarılmalıdır.

Haydi dışarı çıkıp, toprağa basıp, doğayı keşfedin, çocuklarınızın doğaya dokunmasına izin verin!