Stockholm Sendromu. Bir diğer tabirle celladına aşık olmak… 1973 yılında İsveç’in Stockholm kentinde bir banka soygununda gözlemlenen soyguncu ve rehineler arasındaki ilişkinin adıdır. Dört banka görevlisini altı gün boyunca rehin tutarlar. Soyguncular banka görevlilerine çok iyi davranır ve aralarında sıcak bir ilişki meydana gelir. Banka yetkilileri polisin operasyon yapacağını fark edince soyguncuları uyarır ve kaçmalarına yardımcı olur. 

Soygun yapanlar tutuklandıklarında rehin alınan banka yetkilileri soygunculardan şikayetçi olmazlar, avukatlarını kendi aralarında para toplayarak tutarlar ve lehlerine ifade verirler. Banka görevlilerinden bir kadın soygunculardan birine aşık olur, nişanlısını terk eder. Soyguncunun hapisten çıkmasını bekler ve sonunda evlenir.

Kişinin kendine zarar veren, ezen kişinin yanında yer alması ve ona minnet duyması Stockholm Sendromu’nun belirtilerindendir. Sendromun psikolojik boyutu incelendiğinde manipülasyon yoluyla dış dünyadan tamamen soyutlanan mağdur kendini zorbaya bağımlı hisseder. Bu bağımlılıkla birlikte mağdur zorbanın bakış açısıyla bakmaya ve ona hak vermeye başlar.

Stockholm Sendromu’nun Belirtileri

• Ufak bir iyilikte yoğun şükran duyguları yaşaması
• Savunma mekanizmalarından inkarın sıklıkla kullanılması (şiddete uğradığını yok sayma)
• Mantığa bürüme eğilimleri (dövüyor ama seviyor)
• Dış dünyadan soyutlanmak
• Sıklıkla kendini suçlama (hatam olmasaydı dövmezdi)
• Kendi kişiliğinden ödün verme ve kendini yok sayma
• Zorbanın perspektifinden bakma, ona hak verme
• Zorbanın ihtiyaçlarına aşırı duyarlılık
• Daha kötüsü olmadığı için zorbaya minnettarlık duyma
• Kendini haksız, zorbayı haklı çıkarma girişimleri

Stockholm Sendromu Tedavisi

Stockholm Sendromu DSM V (Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı) yer almayan bir kavram olmakla birlikte belirli reaksiyonları açıklamada kullanılan bir kavramdır. Bu sendromda tedavi süreci oldukça önemlidir. Kişiyle terapötik bağ kurularak içgörü kazanması öncelikli amaçlardandır.

Stockholm Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Sendroma sahip kişiler genellikle sorunlarını kabul etmekte zorlanırlar. Tedavide diğer bozukluklar gibi danışanın çabası oldukça önemlidir. Tedavi sürecine başlanmazsa kişi birçok insan tarafından manipüle edilerek kötü amaçlara yönlendirilebilir. Bununla birlikte zorbanın düşüncelerini kendi fikri gibi savunabilir. Bundan dolayı tedavi süreci sekteye uğrayabilir. 

Ülkemizdeki kadına şiddet olaylarında “Beni kıskanıyor. Demek ki beni seviyor. O yüzden şiddet uyguluyor” ya da “Benim hatam olmasaydı dövmezdi” gibi kadınların kullandığı cümleler sendromun somut örneklerindendir. 

Stockholm Sendromunu Konu Edinen Filmler

• King Kong
• V For Vendetta
• A Life Less Ordinary (Olağanüstü Bir Hayat)
• Beauty and the Beast (Güzel ve Çirkin)
• The Negotiator (Arabulucu)

Ezilen sınıflar, efendilerine duygusal olarak da bağlanabilirler.

“Sigmund Freud”