Sanayileşmenin etkisiyle çarkların bir dişlisi haline gelen fabrika işçilerini anlatan Modern Zamanlar (Modern Times) hem komedi hem de dramı içinde barındıran kült filmlerden biridir.

IMDB’de 8.5 gibi hatırı sayılır bir puanı olan Modern Zamanlar, 1936 yılında Amerika’da yapılmıştır. Charles (Charlie) Chaplin’in senaryosunu yazdığı, yönettiği ve oynadığı muhteşem film, 87 dakikadır.

Modern Zamanlar, sanayi devrimiyle birlikte ortaya çıkan makineleşmeyi, işsizliği ve toplumsal şartları eleştirmektedir. Filmin ilk sahnesinde işleyen bir saat gösterilir ve filme dair açıklayıcı şu not paylaşılır: “Modern Zamanlar.” Bir endüstrinin, bireysel girişimin hikayesi – mutluluk peşinde koşan insanlık”.

Sonraki sahnede aynı yöne giden koyun sürüsü görüntüsünün hemen ardından metrodan çıkan insan kalabalığını görülür. Bu benzetmedeki kalabalık insan yığını fabrikaya gider ve dev çarkların arasında çalışmaya başlar. Onları kamera sayesinde gözetleyen bir de başkanları yani patronları vardır.

Gözetim Toplumu’nun bir aracı; kamera ve ekran

Gözetim toplumuna dair olgular da kamera ve ekran üzerinden vurgulanır. Her yerde bir gözetleyen olduğu gibi fabrikalarda da gözetleyen patron, tuvalette bile işçiye ne yapması gerektiğini hatırlatmaktadır. Patron, dev ekranlardan emirler yağdırmaktadır.

Fabrika işçilerinin insan gibi değil de robotlaşmış bir şekilde çalışması mizahî bir dille anlatılır. İşçilerin yemek yeme süresini azaltmak için geliştirilen ve test edilen otomatik yemek yedirme cihazı filmin eğlenceli sahnelerindendir. Denek olarak ise Şarlo seçilmiştir.

Çarkların bir dişlisi olan insan

Önce çılgınca bir üretim hattına ayak uydurmaya ve cıvataları sıkmaya çalıştığını görürüz. Sonrasında işlerin hızlı yürümesi için otomatik besleme makinesinin kullanımı için seçilen bir denek olarak karşımıza çıkar. Ancak çeşitli aksilikler peşini bırakmaz ve patronunun delirdiğine inanması neticesinde Charlie bir akıl hastanesine gönderilir. Dışarı çıktığında, kırmızı bayrak sallarken bir komünistle karıştırılır ve hapse gönderilir. Serbest bırakıldığında aşık olduğu kızı yetimhaneden kurtarmaya çalışır. Bir çok işe girip çıkar ve mutlu bir hayat kurmaya çalışır.

Charlie Chaplin’in son sessiz filmi

Charlie Chaplin, ilk sesli filmin çekilmesinden 11 yıl sonra sessiz film çekmeye devam etmiştir. Film içerisinde müzik kullanılsa da repliği yoktur. Farklı dillerdeki insanları ortak bir noktada birleştirmek için sessiz çekilen filmlerin duyguyu daha yoğun yaşattığı inancında olan Chaplin’in son sessiz filmidir Modern Zamanlar. Filmin sonlarında bir şarkı söyleyen Chaplin, jübilesini sesini ilk kez duyurarak yapar.

Film komünizmi desteklediği düşünülerek yasaklanmıştır

Film, Avrupa’nın bazı bölgelerinde (Almanya, İtalya) komünizm destekçisi olduğu düşünülerek yasaklanmıştır. Amerika’da da aynı iddialar yüzünden gişedeki başarısı düşük olmuştur. Ancak vizyona girdiği Avrupa ülkelerinde gişe rekorları kırmıştır. Tüm zamanların en iyi filmleri arasına girmeyi başarmıştır. 4 ödül alan film, etkileyici sahneleri ile zihinlere kazınmıştır.

Amerikan Film Enstitüsü‘nün (AFI) “tüm zamanların en iyi filmleri” arasında 78. sırada gösterdiği “Asri Zamanlar”, 1989 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından “kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli” filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi‘nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

Küçük serseri‘nin son filmi

Modern Zamanlar, Charlie Chaplin’in ilk kez 1914 yılında yarattığı Küçük serseri (Şarlo) tiplemesine dayanan son filmdir. Her filminde daha da mükemmeliyetçi olan Chaplin, “Asri Zamanlar”‘ı o dönem için rekor sayılabilecek bir süre olan 10 ayda çekmiş ve kurgu öncesi 100 kilometre uzunluğunda negatif film harcamıştı.

Charlie Chaplin kimdir?

1889 yılında Londra’da doğan Sir Charles Spencer Chaplin, İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu, yazar, film müziği bestecisi, kurgucu ve komedyendir. Canlandırdığı “Şarlo” karakteri ile özdeşleşmiştir.

Londra’nın fakir bölgelerinden birinde büyüyen Chaplin, 1913’te gittiği ABD’de sinemaya başlar. 1914’teki ilk filmi Making A Living‘in ardından Kid Auto Races in Venice filminde bol pantolonlu, melon şapkalı, büyük ayakkabılı, sürekli bastonunu çeviren ve sakar hareketleri ile gülünç mizansenler oluşturan “Şarlo” tiplemesini yaratır. 1917 yapımlı The Immigrant ve The Adventurer gibi filmlerinin de bulunduğu altmıştan fazla kısa filmde oynar. Yeni gelişmekte olan sinemanın da etkisiyle üne kavuşur. 1918 yılında A Dog’s Life filmi ile uzun metrajlı filmlere de başlayan Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D. W. Griffith ile birlikte United Artists film şirketi kurar. Bu şirketin ortağı olduktan sonra Altına Hücum, Şehir Işıkları, Büyük Diktatör, Asri Zamanlar, Sirk ve Sahne Işıkları gibi başyapıtlara imza atar. Chaplin, komedi ile dramayı birleştirir.

Amerika vatandaşlığını reddetti

Charlie, Şarlo karakteri ile insanların hayranlığını toplamasına rağmen Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığını reddetmesi sebebiyle karalama kampanyasının hedefi oldu. Kendisinden genç olan kadınlarla yaptığı dört ayrı evlilik, bir dönem kendisine açılan babalık davası, The Immigrant filminde bir ABD memurunu tekmelediği sahne ve son olarak Altına Hücum filmindeki bazı sahnelerin komünizm propagandası olarak yorumlanması gibi olayların etkisiyle Chaplin’in ABD’ye girmesi yasaklandı. Bunun üzerine karısı ve çocuklarıyla birlikte hayatının sonuna kadar yaşayacağı İsviçre’ye yerleşti. 1972 yılında Oskar Özel Ödülü’nü almak için yıllar sonra ABD’ye geri döndü. Takip eden yılda Sahne Işıkları adlı filmle bir kez daha Oscar ödülünü kazandı. 1975 yılında 86 yaşında iken İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görüldü.